Ο εγγονός του Τρότσκι αφηγείται…

Trotsky, Lenin, Kamenev

24grammata.com/ ιστορία/πολιτική

Με την ευκαιρία συμπλήρωσης 70 χρόνων από το θάνατο του Τρότσκι

του Vsevolod (Estevan) Volkov

Έχουν περάσει 70 χρόνια από εκείνο το απόγευμα της 20ης Αυγούστου στο παλιό σπίτι περιτριγυρισμένο από φουντωτά δένδρα και κάκτους σε ένα ήσυχο προάστιο της πρωτεύουσας του Μεξικού, το Κογιακάν. Ο Λεβ Νταβίντοβιτς Μπρονστάιν, γνωστός σαν Λέον Τρότσκι, επαναστάτης Μαρξιστής και δεξί χέρι του Λένιν, ένας από τους πιο επιφανείς ηγέτες της επανάστασης του 1905 και της Οκτωβριανής Επανάστασης στη Ρωσία, έπεφτε δολοφονημένος με άμεση εντολή του Ιωσήφ Στάλιν.

Εκείνο το απόγευμα της 20ης Αυγούστου, ένας επαγγελματίας δολοφόνος της καταχθόνιας CPU (αρχικά που και μόνο η αναφορά τους έκαναν κάθε Σοβιετικό πολίτη να ανατριχιάζει) ολοκλήρωσε ένα ύπουλο και προδοτικό σχέδιο που είχαν επεξεργαστεί με επιμέλεια.

Με το πρόσχημα της διόρθωσης ενός άρθρου του κατάφερε να πλησιάσει τον ιδρυτή του Κόκκινου Στρατού. Την ώρα που οι δύο άντρες βρέθηκαν μόνοι τους, ο δολοφόνος χτύπησε από πίσω, χρησιμοποιώντας επιδέξια μια αιχμηρή ορειβατική αξίνα, με κοντή λαβή. Σε μερικά δευτερόλεπτα, ο εγκέφαλος ενός από τους πιο εξαιρετικούς μαχητές του Σοσιαλισμού είχε καταστραφεί.

Με τη δολοφονία του Λέοντα Τρότσκι, αυτού του αμείλικτου εχθρού της γραφειοκρατίας (που σφετερίστηκε την εξουσία από τα χέρια του προλεταριάτου), είχε ολοκληρωθεί η αντεπαναστατική εξολόθρευση μιας μακριάς λίστας ηγετών και άλλων επιφανών αγωνιστών της Οκτωβριανής Επανάστασης. Μ’ αυτό τον τρόπο ο Στάλιν επικράτησε οριστικά και κέρδισε τον τίτλο του να μείνει στην ιστορία σαν ο νεκροθάφτης της Μπολσεβίκικης Επανάστασης του 1917.

Για μένα, τα γεγονότα εκείνου του ματωβαμένου τραγικού απογεύματος της 20ης Αυγούστου, ακόμα φαίνεται σα να έγιναν μόλις χτες. Ήμουν ένας νεαρός 14 χρονών ο Vsevolod (Estevan) Volkov, εγγονός του Τρότσκι από τη μεριά της μητέρας μου και είχα φτάσει στο Μεξικό μόλις ένα χρόνο πριν, μετά από μια που έμεινα στους Ροσμέρ, αυτούς τους στενούς φίλους της Ναταλίας και του Λεον Τρότσκι. Μου είχαν δώσει το υπνοδωμάτιο δίπλα στους παππούδες μου και είχα ήδη μια γεύση μπαρουτιού και την αίσθηση του χτυπήματος μιας σφαίρας η οποία γρατσούνισε το δεξί μου πόδι κατά τη διάρκεια της πρώτης επίθεσης ενάντια στον Τρότσκι που σχεδιάστηκε από τον Σταλινικό ζωγράφο Σινγκουέϊρος και τους ενόπλους μπράβους του τις πρωινές ώρες της 24ης Μαίου 1940.

Επέστρεφα σπίτι από το σχολείο και στο μυαλό μου επικρατούσαν ευχάριστα συναισθήματα περπατώντας κατά μήκος της οδού Βιέννα, στο τέρμα της οποίας βρισκόταν το παλιό σπίτι. Ξαφνικά αντιλήφθηκα ότι κάτι ασυνήθιστο συνέβαινε: ένα αυτοκίνητο παρκαρισμένο αντικανονικά έκλεινε το χωμάτινο δρόμο και πολλοί αστυνομικοί με γαλάζιες στολές και στρατιωτικούς σκούφους έκλειναν την είσοδο του σπιτιού. Τέτοια φασαρία ήταν εντελώς ασυνήθιστη. Ένιωσα ένα κάψιμο αγωνίας στο στήθος, ένα προαίσθημα ότι κάτι άσχημο είχε συμβεί και ότι αυτή τη φορά δεν επρόκειτο να είμαστε τόσο τυχεροί.

Ενστικτωδώς, επιτάχυνα το βήμα μου, ανεβαίνοντας γρήγορα τα σκαλοπάτια και από την πόρτα που ήταν ανοικτή, πέρασα γρήγορα στον κήπο και έπεσα απάνω σ’ ένα Αμερικάνο σύντροφο, το Χάρολντ Ρόμπινς, έναν από τους γραμματείς και σωματοφύλακες του παππού μου. Ήταν πολύ ταραγμένος, μ’ ένα περίστροφο στο χέρι του και το μόνο που μπόρεσε να μου φωνάξει με απελπισμένη φωνή ήταν “Ο Τζάκσον”! “Ο Τζάκσον”!

Εκείνη τη στιγμή δε μπόρεσα να καταλάβω το νόημα αυτής της κραυγής. Τι σχέση μπορεί να είχε ο στενός φίλος της Αμερικανίδας Τροτσκίστριας Σύλβια Αγγέλωφ (και φίλης των Ροσμέρ) και οι φρουροί με οτιδήποτε είχε συμβεί;

Όταν μπήκα στη βιβλιοθήκη και κοίταξα από τη μισάνοιχτη της τραπεζαρίας, αμέσως αντιλήφθηκα το μέγεθος της τραγωδίας. Ο παππούς μου ήταν ξαπλωμένος στο πάτωμα μ’ ένα τραύμα στο κεφάλι κολυμπώντας σε μια λίμνη αίματος, με τη Ναταλία και μια ομάδα συντρόφων να στέκονται γύρω του βάζοντας πάγο στην πληγή προσπαθώντας να σταματήσουν την αιμορραγία.

Έτσι ο Τζάκσον, ο γενναιόδωρος και περιποιητικός σύζυγος της συντρόφισσας Σύλβια Αγγέλωφ, ο άνθρωπος που πήρε τους Ροσμέρ με το αυτοκίνητό του από το Κογιακάν στη Βέρακρουζ όταν αυτοί επέστρεφαν στην Ευρώπη, ο άνθρωπος που έδειχνε μια απόλυτη αδιαφορία για την πολιτική, ο οποίος παρίστανε ότι είχε μια πλούσια Βελγίδα μητέρα και ένα αφεντικό κάπου στην Ευρώπη που πλήρωνε παχυλές προμήθειες για τις εμπορικές του συμφωνίες, δεν ήταν τίποτα περισσότερο από ένας ελεεινός πράκτορας της απαίσιας CPU που τρύπωσε σαν σκουλήκι στη ζωή του επαναστάτη ηγέτη.

Ανήκε σ’ εκείνο το στρατό των δολοφόνων και βασανιστών που ασκούσαν την εξουσία του τρόμου επάνω στο Ρώσικο λαό. Αυτοί αποτελούσαν τις τρομακτικές ορδές της αντεπανάστασης, τον κεντρικό στυλοβάτη της δικτατορίας του Στάλιν και της γραφειοκρατίας του. Αυτοί ήταν η ελίτ της ελίτ και οι χαϊδεμένοι ευνοούμενοι του δικτάτορα.

“Η μάνα μου είναι στα χέρια τους. Με ανάγκασαν να το κάνω” κλαψούρισε ο Τζάκσον, όταν οι σωματοφύλακες ειδοποιημένοι από τις δυνατές κραυγές του “γέρου” όρμησαν στον τόπο του εγκλήματος και με χτυπήματα εξουδετέρωσαν το δολοφόνο.

“Ο Τζάκσον” είπε Λεβ Νταβίντοβιτς όταν κρατήθηκε στη πόρτα του γραφείου του πλημμυρισμένος στο αίμα, δείχνοντας τον εισβολέα στη Ναταλία, η οποία είχε έρθει τρέχοντας. Ήταν σαν να προσπαθούσε να πει: Εδώ είναι η επίθεση του Στάλιν την οποία περιμέναμε. Με επίμονες χειρονομίες προσπάθησε να δείξει “Μην τον σκοτώσετε – πρέπει να μιλήσει” και το ίδιο προσπάθησε να πει όταν τον ξαπλώνανε στο πάτωμα της τραπεζαρίας σ’ αυτούς που τον περιτριγύριζαν και είχε δίκιο. Αυτός ήταν ο καλύτερος τρόπος για χυθεί άπλετο φως, στο χαρακτήρα και τις αιτίες του εγκλήματος.

Τώρα δεν υπάρχει κανένα μυστικό. Η μηχανορραφία εξελίχθηκε σε στάδια: Στάλιν, Μπέρια, Λεονιντ Εϊτινγκον, η ερωμένη του Καρινταντ Μερκαντέρ και ο γιος της, ο Καταλανός Ραμόν Μερκαντέρ (βλέπε Τζάκσον) ήταν οι άνθρωποι που δολοφόνησαν τον ιδρυτή του Κόκκινου Στρατού το σύντροφο και δεξί χέρι του Λένιν, σε όλη την περίοδο της Επανάστασης και του Πολέμου.

“Μας έχει δοθεί ακόμα μια μέρα ζωής, Νατάσσα” συνήθιζε να αναφωνεί κάθε πρωί ο Λεβ Νταβίντοβιτς με χαρούμενη διάθεση στην αχώριστη σύντροφο του Ναταλία Σέντοβα, καθώς το φως της ημέρας έπεφτε στο υπνοδωμάτιο τους το ίδιο μέρος όπου σαν από θαύμα είχαν γλυτώσει τη νύκτα της 24ης Μαίου όταν το σπίτι είχε σαρωθεί από τα πολυβόλα του Σινγκουέιρος. Αλλά η ανακωχή ήταν πολύ σύντομη.

“Το να πεθάνεις δεν είναι πρόβλημα όταν σαν άνθρωπος έχεις πραγματοποιήσει την ιστορική σου αποστολή” είπε κάποτε ο Τρότσκι σε μια ομάδα νεαρών συντρόφων. Ο Λεον Τρότσκι δεν ήταν ο τύπος του ανθρώπου που θα πέθαινε ήσυχα στο κρεβάτι από βαθιά γεράματα. Ρίχτηκε στην πρώτη γραμμή του αγώνα για πραγματικό σοσιαλισμό, το σοσιαλισμό που εκφράστηκε από το Μαρξ, τον Ένγκελς, το Λένιν και τον ίδιο τον Τρότσκι.

Άφησε αυτή τη ζωή με την ήρεμη πεποίθηση του ανθρώπου που έπραξε το καθήκον του και ολοκλήρωσε την ιστορική αποστολή του.

Μαζί με το Λένιν, θεμελίωσε Μαρξιστικά μια στερεή ιδεολογική βάση για την εξήγηση της ηττημένης επανάστασης του 1905 και για την προετοιμασία της νικηφόρας επανάστασης του 1917. Αν και δεύτερος τη τάξη, η συμβολή του Τρότσκι στα γεγονότα ήταν αποφασιστική. Για να διαλύσουμε κάθε αμφιβολία που έχει απομείνει από τη Σταλινική διαστρέβλωση θα αναφέρουμε ξανά τις σημειώσεις του Ελβετού στρατιωτικού ειδήμονα αρχιστράτηγου Ε. Λεντέρ: “Ο Κόκκινος Στρατός, δημιουργημένος και καθοδηγούμενος από τον Λέοντα Τρότσκι, ήταν ο βασικός παράγοντας για το θρίαμβο της Μπολσεβίκικης Επανάστασης”. Ήταν σε δύο περιπτώσεις εκλεγμένος πρόεδρος του Σοβιέτ της Πετρούπολης, το 1905 και το 1917. Είχε επίσης διορισθεί από το Λένιν Υπουργός των εξωτερικών του πρώτου Σοβιετικού κράτους.

Οι σελίδες όμως που θα χαράχτηκαν ανεξίτηλα στα χρονικά της ιστορίας αφορούν ιδιαίτερα την τελευταία περίοδο της ζωής του: ο ακατάβλητος και ηρωικός αγώνας του, τον οποίο πλήρωσε με τη ζωή του, ενάντια σε μια από τις πιο αιμοσταγείς και κτηνώδεις δικτατορίες που γνώρισε η ανθρωπότητα, που δυστυχώς προήλθε από τον σφετερισμό και την προδοσία της πρώτης σοσιαλιστικής επανάστασης στον κόσμο. Από το 1923 ακόμα, ο Τρότσκι οργάνωσε τον αγώνα στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Σοβιετικής Ένωσης μέσα από τις γραμμές της Αριστερής Αντιπολίτευσης, σε μια προσπάθεια να δώσει στο κόμμα νέα κατεύθυνση σε αντίθεση με τον γραφειοκρατικό εκφυλισμό και την εγκατάλειψη του Μαρξισμού – Λενινισμού. Αλλά οι φλογεροί λόγοι και οι δηλώσεις του οργανωτή του Κόκκινου Στρατού δεν εισακούστηκαν. Το κόμμα είχε ήδη διαβρωθεί εντελώς από τα υποχείρια του Στάλιν. Η κατάσταση που είχε επικρατήσει ήταν από τη μια ο καριερισμός και προσωπικές φιλοδοξίες και από την άλλη ο φόβος του ανερχόμενου δικτάτορα.

Το 1927 ο Τρότσκι διαγράφτηκε από το Κόμμα και εκτοπίστηκε στην Αλμα-Ατα. Η Αριστερή Αντιπολίτευση πέρασε στην παρανομία και απαγορεύτηκε η λειτουργία της. Το 1929 εξορίζεται και από την Ρωσία. Ξεκινώντας από την Τουρκία (στη νήσο Πρίγκιπο) άρχισε το μακρύ ταξίδι του αυτό που ο ίδιος αποκάλεσε “πλανήτης χωρίς διαβατήριο”. Πήγε στη Γαλλία, τη Νορβηγία και τελικά στο Μεξικό. Γνώριζε πολύ καλά ότι οι μέρες του ήταν μετρημένες. Από την αρχή της εξορίας του, συνοδεύονταν από τη γυναίκα του Ναταλία και το γιο του Λεον Σεντώφ. Με την βοήθεια των πιστών συνεργατών του, ο Τρότσκι χρησιμοποίησε κάθε λεπτό της ύπαρξης του για να κρατήσει αναμμένη τη φλόγα της Μαρξιστικής επαναστατικής σκέψης και να καταγγείλει μπροστά στη διεθνή κοινή γνώμη και τις εργατικές μάζες όλα τα εγκλήματα και τις προδοσίες του Σταλινισμού.

Μετά τη τρομερή ήττα της Γερμανικής εργατικής τάξης και το θρίαμβο του φασισμού με την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία, σαν αποτέλεσμα της συνθηκολόγησης, της προδοσίας και των λαθών του Γερμανικού Κομμουνιστικού Κόμματος και της σταλινικής τρίτης διεθνούς, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η προσπάθεια αναμόρφωσης της 3ης Διεθνούς ήταν χαμένη υπόθεση και από εκείνη τη στιγμή αφιέρωσε τον εαυτό του σ’ αυτό που θεώρησε ότι ήταν το πιο σπουδαίο καθήκον στη ζωή του. Η δημιουργία μιας νέας επαναστατικής οργάνωσης της Τέταρτης Διεθνούς της οποίας το πρόγραμμα και το ιδρυτικό συνέδριο κατάφερε να ολοκληρώσει μόλις δύο χρόνια πριν τη δολοφονία του από το Στάλιν.

Ο Μαρξ και ο Ένγκελς προσέφεραν μια διεξοδική και αριστοτεχνική μελέτη του καπιταλιστικού συστήματος την οποία ο Λένιν ανέπτυξε στην ανάλυση του για την ιμπεριαλιστική φάση του καπιταλισμού. Ο Τρότσκι επίσης, ακολουθώντας τη Μαρξιστική μέθοδο, έκανε μια έξοχη ανάλυση της μεταβατικής περιόδου που ακολούθησε την ανατροπή του καπιταλισμού στη Ρωσία. Εκεί εξηγεί πως ο Σταλινισμός προέκυψε σαν μια πολιτική αντεπανάσταση, με τη μορφή του γραφειοκρατικού Βοναπαρτισμού στη Σοβιετική Ένωση. Η ανάλυση και οι όροι που χρησιμοποίησε στην “Προδομένη Επανάσταση” -ένα έργο γραμμένο 60 χρόνια πριν- είναι εξαιρετικά ακριβής και διορατική και δικαιώθηκε ολοκληρωτικά στις μέρες μας. Εδώ έχουμε τη περιγραφή μιας μεταβατικής κοινωνίας – ούτε καπιταλισμός ούτε σοσιαλισμός- κάτω από την κυριαρχία μιας κάστας σφετεριστών γραφειοκρατών.

Μια τέτοια κοινωνικά διαμορφωμένη ομάδα δεν είχε κανένα λειτουργικό ρόλο στο επίπεδο της παραγωγής ούτε θα μπορούσε να παίξει καθοριστικό ρόλο στην πορεία έτσι δεν θα μπορούσε να αναφερθεί σαν “τάξη” με τη Μαρξιστική έννοια του όρου. Αυτή η κάστα μπόρεσε να παραμείνει στην εξουσία μόνο μέσα από την διαστρέβλωση της Ιστορίας και την τρομοκρατία. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν η παλινόρθωση του καπιταλισμού στη Ρωσία. Ο Τρότσκι εξήγησε και αποφασιστικά υπεράσπισε την ιδέα της πολιτικής επανάστασης στη Ρωσία, με την οποία η εργατική τάξη θα μπορούσε να ξαναπάρει την εξουσία που σφετερίστηκε η γραφειοκρατία απ’ αυτή, σώζοντας οτιδήποτε είχε απομείνει από τις κατακτήσεις του Οκτώβρη. Οι εργάτες θα μπορούσαν να ανασυγκροτήσουν τα θεμέλια για γνήσιο σοσιαλισμό, βασισμένοι στην εργατική δημοκρατία με αληθινά Σοβιέτ, την κατάργηση της μονοκομματική κυβέρνησης και την εισαγωγή του εργατικού ελέγχου και της σχεδιασμένης οικονομίας.

Η συμβολή του Τρότσκι στο θεωρητικό οπλοστάσιο του εργατικού κινήματος είναι τεράστια: Μαρξιστική θεωρία, μελέτες, πολεμικές, ιστορικές εργασίες και αυτοβιογραφία για να αναφέρουμε μόνο τις κυριότερες. Ο Άγγλος καθηγητής Σίνκλερ έχει δημοσιεύσει μια βιβλιογραφική συλλογή με περισσότερες από 400 σελίδες οι οποίες περιέχουν μόνο τον κατάλογο με τους τίτλους των έργων του. Ο Ερνεστ Μαντέλ (που πέθανε πρόσφατα) το τοποθέτησε έτσι και έχει δίκιο: “Ο Τρότσκι θα περάσει στην ιστορία σαν ο πιο σπουδαίος θεωρητικός του εργατικού κινήματος”.

Στην επίμονη και αδιάκοπη πάλη του ενάντια στη Σταλινική γραφειοκρατική δικτατορία η οποία τον μετέτρεψε στον πιο συκοφαντημένο και κατατρεγμένο επαναστάτη της ιστορίας, ένα πράγμα ξεχωρίζει για την ιστορική του σπουδαιότητα: Η δημόσια δίκη που οργάνωσε σε απάντηση στις σταλινικές εκκαθαρίσεις στις Δίκες της Μόσχας. Όταν ο Τρότσκι βρέθηκε τελικά στο Μεξικό, καθώς του χορηγήθηκε άσυλο από το Μεξικάνο πρόεδρο στρατηγό Λάζαρο Καρντένας τον Ιανουάριο του 1937 στρώθηκε στη δουλειά. Τώρα είχε πλήρη ελευθερία να ετοιμάσει την απολογία του γιου του Λεον Σεντώφ και όλων των άλλων επαναστατών που ψευδώς κατηγορήθηκαν σε εκείνη την αιματοβαμμένη παρωδία των Δικών της Μόσχας.

Με τις δίκες αυτές ο Στάλιν και η κλίκα του στο Κρεμλίνο έλπιζαν να βρουν ένα νόμιμο μανδύα για να δικαιολογήσουν την εξόντωση όλων εκείνων των στελεχών που μπορούσαν να καταθέσουν ζωντανές μαρτυρίες για τις παραδόσεις του Οκτώβρη και τους στόχους της επανάστασης.

Με πρόταση του Τρότσκι συστήθηκε μια ερευνητική επιτροπή όπου προήδρευε ο περίφημος Αμερικανός φιλόσοφος και παιδαγωγός Τζον Ντιούι και απαρτιζόταν από πρόσωπα απόλυτης ακεραιότητας, χωρίς καμιά σχέση με τους κατηγορούμενους. Ο Τρότσκι ανακοίνωσε τη θέλησή του να παραδώσει τον εαυτό του στους εκτελεστές της CPU εάν έστω κάποια από τις κατηγορίες αποδεικνύονταν. Η προσφορά του στην οργάνωση αυτής της Αντί – Δίκης ήταν όχι απλά να υπερασπίσει την τιμή και την υπόληψή του σαν επαναστάτης αλλά και να καταγγείλει μπροστά στην ανθρωπότητα και την ιστορία τα εγκλήματα του Σταλινισμού και να καταστήσει δύσκολο στο Στάλιν και τη γραφειοκρατία να προχωρήσουν σε παραπέρα δίκες και εξοντώσεις. Μετά από 13 μέρες εξοντωτικών συνεδριάσεων με την παρουσίαση 18 κατηγοριών και αποφασιστικών απαντήσεων η επιτροπή εξέδωσε την ετυμηγορία “Αθώος” και χαρακτήρισε τις Δίκες της Μόσχας σαν την πιο τερατώδη διαστρέβλωση σ’ όλη την ιστορία.

Η λαμπρή επαναστατική καριέρα του Λέοντα Τρότσκι για την προετοιμασία της επανάστασης και τη διάδοση της (αργότερα στην υπεράσπιση της ενάντια στους εχθρούς και τους σφετεριστές της) βασίστηκε πάντα στο Μαρξισμό. Η επιβεβαίωση της ανάλυσής του είναι ακόμα περισσότερο ορατή με την κατάρρευση του Σταλινικού και νεο-Σταλινικού καθεστώτος την οποία ο Τρότσκι προέβλεψε με διορατικότητα παλεύοντας ενάντιά της μέχρι το τέλος.

Η ηρωική του ζωή και το έργο του παραμένουν πηγή έμπνευσης και τρανό παράδειγμα για όλους τους επαναστάτες.
www.sosialistikiekfrasi.gr