"..δεν πρέπει να μιλάμε για «περιθωριοποιημένες ομάδες», αλλά για φτωχοποιημένο, ενδεχομένως και πλειοψηφικό τμήμα της κοινωνίας."

Εισήγηση Αλέξανδρου Σταθακιού, Περιφερειακού Συμβούλου για το θέμα του Περιφερειακού Συμβουλίου της 20/5/15 για το 7^ο θέμα «ΕΓΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΦΤΩΧΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ»

Είναι ένα  σχέδιο που μας δίνει αρκετές πληροφορίες, ειδικά στον τομέα της χαρτογράφησης των αναγκών, οι οποίες αποκαλύπτονται πολύ μεγάλες και πολύ πιεστικές. 

Από την άλλη όμως:

Είναι ένα σχέδιο βασισμένο στην διαθεσιμότητα των δομών και των συλλογικών φορέων, που με άξονα αυτή καταρτίζει δράσεις, ενώ κατά την γνώμη μας θα έπρεπε να ιεραρχηθούν οι ανάγκες και με βάση αυτή την ιεράρχηση, ακόμα κι αν δεν υπάρχουν έτοιμες δομές να υποδεχθούν αυτές τις ανάγκες, να δημιουργηθούν από την Περιφέρεια σε συνεργασία και σύμπραξη με άλλους δημόσιους κυρίως φορείς (π.χ. Υγειονομικό Σύστημα, Δήμους, ΚΑΠH- ΚΗΦΗ, «Βοήθεια στο Σπίτι», Κέντρα Πρόληψης, ΚΔΑΠ κλπ). Βεβαίως ακόμα και με αυτή την αφορμή αποκαλύπτεται η ένδεια της Περιφέρειας σε εξειδικευμένο προσωπικό, όπως και γενικότερα της Δημόσιας Διοίκησης και της Αυτοδιοίκησης,  για "να τρέξει" γρήγορα αυτά τα προγράμματα σε αντίθεση με το υπερ- προβεβλημένο από τα ΜΜΕ ιδεολόγημα του "μεγάλου δημοσίου" ...

Ένα πρόγραμμα φτιαγμένο για να απορροφηθούν γρήγορα κονδύλια από όσες δομές είναι έτοιμες, επειδή έχουμε καθυστερήσει και κινδυνεύουμε να χάσουμε τον χρόνο.

Αλήθεια, πόσο μπορεί να είναι ευέλικτο αυτό το πρόγραμμα αν διαπιστωθούν νέες επιτακτικές ανάγκες μέσα στην πενταετία (επειδή η φτώχεια φαίνεται να αυξάνει και να παίρνει νέες μορφές) να αντικατασταθούν κάποιες δράσεις του προγράμματος με κάποιες άλλες;

Ή, επειδή και τα χρήματα που φέρνει αυτό το πρόγραμμα είναι ομολογουμένως λίγα, όσες δομές είναι έτοιμες να απορροφήσουν το πρώτο διάστημα, θα τα απορροφήσουν και θα τελειώσουν τα χρήματα και αργότερα σε βάθος πενταετίας με δεδομένη την μεγάλη κοινωνική κρίση δεν θα βρίσκουμε κονδύλια για να ανταποκριθούμε;

Είναι λοιπόν από την αρχή εμφανείς οι αδυναμίες όλων αυτών των ευρωπαϊκών πλαισίων και όλων αυτών, που με ένα συχνά δήθεν ουδέτερο τεχνοκρατικό υπόβαθρο,  τα εξειδικεύουν για την Ελλάδα.  Απαιτείται λοιπόν επαναδιαπραγμάτευση σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο για όποιον θέλει με τα χρήματα αυτά να υπηρετήσει έναν ολοκληρωμένο στόχο, που δεν είναι άλλος από την ουσιαστική βοήθεια των αδυνάτων χωρίς να χάνονται χρήματα σε σχεδιασμούς, γραφειοκρατία κλπ. Η σημερινή περιφερειακή αρχή της Αττικής το επιχείρησε, εμείς δεν μπορούμε;

Επίσης δεν μπορεί να αποφύγουμε ένα γενικότερο πολιτικό σχόλιο: Η Ε.Ε. και τα διευθυντήρια της ενώ επιβάλλουν πολιτικές κοινωνικής διάλυσης σε κράτη σαν την Ελλάδα με τα Μνημόνια, μετά τρέχουν να δώσουν απειροελάχιστα και αμφισβητούμενα αν θα καταλήξουν στο σκοπό τους χρήματα, για την αντιμετώπιση της κρίσης που δημιούργησαν.

Παρόλα αυτά επειδή έστω αυτά τα λίγα είναι απαραίτητα για την επιβίωση μερικών χιλιάδων συμπολιτών μας και έστω για την ισχνή και στρεβλή ανάπτυξη απαραίτητων υποδομών δεν μπορούμε να μην δούμε επιμέρους  στοιχεία:

1η Παρατήρηση : 20943 άτομα αιτήθηκαν δωρεάν διανομή τροφίμων, δηλαδή βρίσκονται στο χειρότερο σημείο για την επιβίωσή τους σε ένα πληθυσμό 199.231 ατόμων (απογραφή 2011), πάνω δηλαδή από 10% ακρότατη φτώχεια, πρέπει να μας ταρακουνήσει για το βάθος της κρίσης στα νησιά μας. Δηλαδή, αν ένα 10% αντιμετωπίζει πρόβλημα διατροφής, πολύ μεγαλύτερα ποσοστά θα αντιμετωπίζουν αποκλεισμούς από την Υγεία, την Εκπαίδευση κλπ και θα τείνουν στην περιθωριοποίηση. Δηλαδή δεν πρέπει να μιλάμε για «περιθωριοποιημένες ομάδες», την αντίληψη δηλαδή που οι ελίτ θέλουν να μας επιβάλλουν, αλλά για φτωχοποιημένο, ενδεχομένως και πλειοψηφικό τμήμα της κοινωνίας.

2^ον , Βλέπουμε στο παράρτημα ότι τα ήδη συμβασιοποιημένα έργα είναι πάρα πολλά και με σημαντικά ποσά. Αν τελικά, όπως φαίνεται έχουμε ένα πολύ μικρότερο ποσό από το προβλεπόμενο ως προϋπολογισμό, πόσα χρήματα μένουν για το υπόλοιπο πρόγραμμα; Τελικά τι θα πραγματοποιηθεί από αυτό;

3^ον, Για την πρόσβαση στην Ιατροφαρμακευτική περίθαλψη όλοι οι πολίτες ασφαλισμένοι και μη καλύπτονται από τη νέα ΚΥΑ που υπεγράφη μόλις πριν μια εβδομάδα περίπου από τους Υπουργούς Υγείας και Οικονομικών. Μήπως το αρκετά σημαντικό ποσό που προβλέπεται με βάση την εισήγηση για αυτόν τον σκοπό να μεταφερθεί στο επίδομα  ενοικίου- εξασφάλιση στέγης; Δυστυχώς είναι πολύ χαμηλά τα κριτήρια και χαμηλή η επιδότηση με 10.000 οικογενειακό εισόδημα συν 500 περίπου Ευρώ για κάθε παιδί όριο και μόλις 200 ευρώ επιδότηση μιλάμε για κοροϊδία των δυστυχισμένων. Δηλαδή μια τετραμελής οικογένεια με 12.000 ευρώ περίπου οικογενειακό εισόδημα καλείται να ζήσει με 1000 ευρώ το μήνα και να στεγαστεί με 200 ευρώ. Σε ποιο μέρος ένα τριάρι - που είναι το ελάχιστο για να στεγαστεί αυτή η οικογένεια κοστίζει μόνο 200 ευρώ; Εδώ δεν μπορούσε να κάνει κάτι καλύτερο η περιφέρεια με αυτό το πρόγραμμα;

 4^ον, Το πρόγραμμα για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα γιατί είναι μόνο στο Δήμο Σάμου. Μήπως, ως περιφέρεια μετά από όλα αυτά τα στοιχεία πρέπει να κινηθούμε να εφαρμοστεί και αλλού, εφόσον κριθεί ότι το πρόγραμμα στο Δήμο Σάμου πάει καλά;

5^ον . Το πρόγραμμα δηλώνει ότι θα προχωρήσει σε ενίσχυση των παιδικών κατασκηνώσεων. Ποιες κατασκηνώσεις, που και πως θα ενισχυθούν διότι π.χ. στην Σάμο εκτός των εκκλησιαστικών δεν υπάρχουν άλλες κατασκηνώσεις. Επίσης γιατί κατασκηνώσεις μόνο για παιδιά; Οι Νέοι, ειδικά αυτοί οι Νέοι εκτός Εργασίας ή Εκπαίδευσης τους οποίους η ίδια η μελέτη αναγνωρίζει ως μία από τις πιο ευάλωτες ομάδες στόχου, δεν χρειάζονται έστω αυτή την δυνατότητα για διακοπές;

ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΧΑΡΕΣ: Μετά την αυστηροποίηση του πλαισίου πολλές παιδικές χαρές έκλεισαν. Οι περισσότερες είναι κλειστές. Γνωρίζουμε από τους Δήμους ότι αξιοποιούνται και άλλα προγράμματα για την δημιουργία σύγχρονων  παιδικών χαρών. Μπορεί και τώρα αυτό το πρόγραμμα να φανεί χρήσιμο. Ωστόσο πρέπει να έχουμε στο μυαλό ότι στους καιρούς της βαθειάς κρίσης που περνάμε συχνά οι παιδικές χαρές είναι χώρος συνάθροισης όλης της οικογένειας με μικρά παιδιά και έτσι πρέπει να σχεδιαστεί. 

6^ον, Καταπολέμηση Σχολικής Διαρροής των Ρομά μόνο; Δεν υπάρχει άλλη σχολική διαρροή;

7^ον, Ειδικά βοηθήματα ΟΑΕΔ: Αναγνωρίζεται η μερικότητα του θεσμού, όμως δεν υπάρχει πρόταση για το πως η περιφέρεια θα μπορούσε να συμβάλει.

8^ον, Ας σταθούμε πιο επισταμένα στις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις. 

Η μελέτη αναγνωρίζει την υστέρηση και την υπόλειμματικότητα του Κεντρικού Μηχανισμού Υποστήριξης. Όπως και ότι δεν λειτουργεί ουσιαστικά ο Εθνικός Οργανισμός Μικροπιστώσεων, από όπου θα αντλούσαν την πρώτη στήριξη τα συνεταιρισμένα μέλη των ΚοινΣΕπ.

Επίσης, ο νόμος δέχεται ότι μπορεί να υπάρξουν εργαζόμενοι μη μέλη του Συνεταιρισμού, έστω κατά 40% από ευάλωτες ομάδες.

Ο συνδυασμός όλων αυτών των στοιχείων δημιουργεί τον κίνδυνο να χρησιμοποιηθεί ο θεσμός καταχρηστικά. Δηλαδή αντί του συνεταιρίζεσθαι ανθρώπων που οδηγούνται στην περιθωριοποίηση να έχουμε το δίπολο εργοδότη- εργαζομένου, όπου κάποιοι, μπορεί προς το παρόν τυπικά άνεργοι, που έχουν κάποιο κομπόδεμα ή κάποια στήριξη γίνονται εργολάβοι άλλων σε χειρότερη κατάσταση ανθρώπων.

Απαραίτητο: Να μην δημιουργηθούν ΚοινΣΕπ, όπου υπάρχουν δομές της Αυτοδιοίκησης που παρέχουν ομοειδείς υπηρεσίες Βοήθεια στο Σπίτι, ΚΗΦΗ, ΚΔΑΠ κλπ

Οι ΚΟΙΝΣΕΠ μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε άλλους χώρους, όχι στην αντικατάσταση του Δημοσίου Συστήματος Πρόνοιας. Θα μπορούσαν να προηγηθούν για παράδειγμα οι ΚοινΣΕπ ανθώπων σε μακρόχρονη ανεργία ή μέλη μονογονεϊκών οικογενειών από τα επιχειρηματικά συμφέροντα στην εκμετάλλευση παραλιών και άλλων δημόσιων χώρων. 

Τέλος να χαρτογραφηθούν οι υπηρεσίες- προϊόντα που μπορεί να παραχθούν από ΚοινΣΕπ στο Βόρειο Αιγαίο να γίνει ένας οδηγός δράσης, να βρεθούν ικανές πιστώσεις για το ξεκίνημα και τα τμήματα Εμπορίου, Κοινωνικής Πρόνοιας σε συνεργασία με τον ΟΑΕΔ να βρουν τα άτομα, να τα ευαισθητοποιήσουν και εφόσον υπάρξει κεντρικός μηχανισμός στήριξης να μπορέσουν κάποιοι απόκληροι και δυσκολέμενοι να βρουν έτσι εργασία και ρόλο στην κοινωνία.

9ον. Τα Κέντρα Πρόληψης Σάμου και Λήμνου εμφανίζονται σε αρκετές δράσεις. Θα μπορούσε σε συνεργασία και με όλα τα Κέντρα (Το ΚΠ Χίου και Λέσβου εμφανίζονται μόνο σε μία δράση) να ολοκληρωθεί το πρόγραμμα σε όλο το Βόρειο Αιγαίο με άξονα τις κατατεθειμένες προτάσεις και σε συνέργεια με άλλους φορείς, έτσι ώστε η  Συμβουλευτική ατομική η ομαδική και η άμεση ψυχοκοινωνική παρέμβαση σε ομάδες υψηλού κινδύνου να γίνει πιο συντεταγμένα. Να εκμεταλλευτούμε δηλαδή αυτό το δίκτυο που διαθέτουμε σε όλα τα νησιά φτιάχνοντας έναν ολοκληρωμένο οδηγό με συμπληρωματικές δράσεις και όχι να έχουμε απλά τις προτάσεις που κάθε κέντρο από μόνο του σκέφτηκε. Αυτό το παράδειγμα είναι παράδειγμα και για άλλους τομείς.

Η εμπλοκή των Κ.Π σε αρκετές δράσεις μας δίνει το δικαίωμα να αισθανόμαστε περήφανοι ως παράταξη που μαζί με άλλους συναδέλφους πήραμε την πρωτοβουλία να ζητήσουμε να στηριχθούν συνολικά από την περιφέρεια.