Ποιές είναι οι εξελίξεις στο θέμα της πρόληψης και της τοξικοεξάρτησης;
Οι εξελίξεις στα συγκεκριμένα ζητήματα αντανακλούν τις γενικότερες, που αφορούν το λεγόμενο «κοινωνικό κράτος». Ανασυνθέτοντας την περίπλοκη -με επιμέρους στρεβλώσεις- πορεία αυτή σε μια συνισταμένη, μπορούμε να πούμε πως ολοένα περισσότερα από όσα ως σήμερα οι δημοκρατικοί κοινωνικοί αγώνες είχαν καταστήσει δικαιώματα, μετατρέπονται με γοργούς ρυθμούς σε εμπορεύματα. Το δικαίωμα των πολιτών σε δωρεάν πρόληψη, θεραπεία και κοινωνική επανένταξη δεν εξαιρείται της διαδικασίας.
Ειδικά η πρωτογενής πρόληψη των εξαρτήσεων, εδώ και τουλάχιστον μια δεκαετία έχει μπει στο μάτι όλων των τεχνοκρατών, που κατοικοεδρεύουν στο Υπουργείο Υγείας. Η πρόληψη των εξαρτήσεων αφορά στην ανάδειξη και ενίσχυση των ψυχικών και κοινωνικών παραγόντων που μπορούν να λειτουργήσουν προστατευτικά ενάντια στις εξαρτήσεις, με έμφαση σε παρεμβάσεις σε παιδιά, έφηβους, νέους. Η πρόταξη του συλλογικού, της αλληλεγγύης, της καλλιέργειας μιας κριτικής, εποπτικής, αξιολογικής ματιάς και της συγκρότησης αντιστάσεων απέναντι στα αίτια του φαινομένου της εξάρτησης μέσα απ’ τις παρεμβάσεις μας στις κοινότητες, συνιστά εγχείρημα χειραφέτησης. Γι’ αυτό ακριβώς συνιστά και κίνδυνο για την κυρίαρχη ιδεολογία του ατομικισμού, του ωφελιμισμού, της επιδίωξης του υλικού κέρδους, της αποδοχής του γίγνεσθαι ως δεδομένο, ως μοιραίο, που στην καλύτερη περίπτωση «ανακουφίζεται», «ξορκίζεται» λ.χ. με την χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών, με την υπερκατανάλωση εικόνων στο διαδίκτυο, με τις εκλογές ανά τετραετία κοκ.
Τα χρόνια προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα 71 Κέντρα Πρόληψης αποδεικνύουν του λόγου ταληθές. Η κλιμακούμενη υποχρηματοδότησή τους, ο πολυκερματισμός τους στην βάση ενός σχήματος πελατειακής αντίληψης και ενίοτε προνομιακών οικονομικών σχέσεων μεταξύ κεντρικής εξουσίας, τοπικών «αρχόντων» και ΟΚΑΝΑ, η έλλειψη κοινής θεσμικής εκπροσώπησής τους, τα σωρευμένα διοικητικά προβλήματα, η παρεπόμενη διαρροή έμπειρου προσωπικού ακόμη και σήμερα, εν μέσω τρομερής συρρίκνωσης της αγοράς εργασίας, η οικονομική αδυναμία κάλυψης των κενών θέσεων εργασίας και η περιστολή μέρους των προγραμματισμένων παρεμβάσεων προκειμένου να καλύπτονται οι πάγιες δαπάνες λειτουργίας – αυτά δείχνουν ότι η πρόληψη των εξαρτήσεων στην Ελλάδα έχει συνειδητά αφεθεί στην μοίρα της.
Την ίδια στιγμή, όλες οι σχετικές επιστημονικές έρευνες, εγχώριες και διεθνείς, δείχνουν ραγδαία ένταση των ψυχοκοινωνικών προβλημάτων και ευθεία σύνδεσή τους τόσο γενικά με την οικονομική κρίση όσο και ειδικά με τις πολιτικές «αντιμετώπισής» της, που περιλαμβάνουν και περικοπή των δημοσίων δαπανών για την υγεία. Οι έρευνες αποδεικνύουν δυναμικό αλληλοσυσχετισμό του υποσιτισμού, των κακών συνθηκών στέγασης και διαβίωσης, της αύξησης της ανεργίας, της αύξησης της κοινωνικής ανισότητας, των παραβιάσεων των ανθρώπινων δικαιωμάτων, της υπο-εκπαίδευσης, της μειωμένης πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας, των περιβαλλοντικών προβλημάτων, της κατάθλιψης, των αυξημένων ποσοστών θνησιμότητας και αυτοκτονιών, της βίας και της παραβατικότητας σε παιδιά και εφήβους, της πολυτοξικομανίας, του αλκοολισμού και των φορέων του AIDS και άλλων λοιμωδών νοσημάτων.
Σε τι κατάσταση βρίσκονται τα κέντρα πρόληψης της περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας;
Τα γενικά προβλήματα εξειδικεύονται στα Κέντρα Πρόληψης της Περιφέρειας. Από τον Αύγουστο του 2011 εφαρμόζεται περικοπή 50% της χρηματοδότησής τους από πλευράς Υπουργείου Υγείας. Επιπλέον, ακόμη κι αυτό το υπόλοιπο δεν καταβάλλεται στο ακέραιο από τον επιστημονικό επόπτη μας, τον ΟΚΑΝΑ, με επίκληση διαφόρων γραφειοκρατικών κωλυμάτων – τα οποία δεν διόρθωσε ο πρόσφατος νόμος 3966/2011, που πανηγυρίστηκε ως «επίλυση του θεσμικού προβλήματος των Κέντρων Πρόληψης» από τον ΟΚΑΝΑ ενώ στην πραγματικότητα διατηρεί το θεσμικό χάος και επιτείνει τα παρεπόμενά του προβλήματα. Περίπου στο μισό είναι και η χρηματοδότηση του 2011 από πλευράς Υπουργείου Εσωτερικών-ΚΕΔΕ, ενώ από την ίδια πηγή δεν υπήρξε χρηματοδότηση για το 2010. Επιπλέον, τις εισφορές τους για το 2011 δεν έχουν καταβάλλει η συντριπτική πλειοψηφία των εταίρων καθενός από τα Κέντρα Πρόληψης της Περιφέρειας, ήτοι Περιφέρειες, Δήμοι, τοπικοί συλλογικοί φορείς. Αν συνυπολογίσουμε τις οφειλές Δήμων και τοπικών φορέων για τα προηγούμενα έτη και την νέα μείωση της χρηματοδότησής μας από το Υπουργείο Υγείας για το 2012, ξανά κατά 50%, η τελική εικόνα αποπνέει μαρασμό και εγκατάλειψη.
Ως αποτέλεσμα, αναγκαζόμαστε να περιστείλουμε παρεμβάσεις, ακριβώς την στιγμή που τα αιτήματα βοήθειας, ιδιαίτερα από τις σχολικές κοινότητες, έχουν αυξηθεί κατακόρυφα. Η λειτουργία μας με προσωπικό πολύ λιγότερο από ό,τι οι πραγματικές ανάγκες επιτάσσουν, μας έχει εξουθενώσει. Χαρακτηριστικά, στην Βοιωτία έχουν απομείνει δύο επιστημονικά στελέχη και στην Ευρυτανία ένα, για να καλύπτουν τις ανάγκες ολόκληρης της Περιφερειακής Ενότητάς τους, αντίστοιχα.
Τι διεκδικείτε από την αιρετή περιφέρεια και τι προοπτικές υπάρχουν;
Πρώτα την χρηματοδότηση των πέντε Κέντρων Πρόληψης, σύμφωνα με τα προϋπολογισμένα στις Προγραμματικές Συμβάσεις ποσά συμμετοχής της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας. Ύστερα την παρέμβαση της Περιφέρειας, ώστε να συμπεριληφθούν ρητά τα Κέντρα Πρόληψης στο Σ/Ν «Κώδικας Ναρκωτικών», να διαμορφωθεί επιτέλους ένα βιώσιμο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας τους και να χρηματοδοτηθούν τα Κέντρα Πρόληψης στο ακέραιο από τα Υπουργεία Εσωτερικών και Υγείας, σύμφωνα με την Προγραμματική Σύμβαση Λειτουργίας τους.
Αναφορικά με το ζήτημα των προοπτικών, που βάζετε, τα μηνύματα είναι αντιφατικά. Εμπειρικά, μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε δύο δέσμες.
Η πρώτη αφορά στην στάση της Πολιτείας, δηλαδή της Κεντρικής Κρατικής Εξουσίας και της πλειοψηφίας των ΟΤΑ. Εδώ παρατηρούμε συντονισμένες προσπάθειες χειραγώγησης των εργαζομένων και παραπληροφόρησης των τοπικών κοινωνιών, που συμπυκνώνονται σχηματικά στο σλόγκαν: «Η Πρόληψη είναι προτεραιότητά μας και φροντίζουμε γι’ αυτήν παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες». Όσο οι πράξεις τους τούς διαψεύδουν τόσο προσπαθούν με διάφορες επικοινωνιακές μεθόδους να πείσουν πως όλα πάνε καλά και μάλιστα διαγκωνίζονται λεκτικά περί του ποιος είναι καλύτερος προστάτης της Πρόληψης. Τραγική κατάσταση. Αν σε αυτά προσθέσουμε τον υλοποιούμενο σχεδιασμό του Υπουργείου Υγείας για μετατόπιση των κρατικών πολιτικών αντιμετώπισης των εξαρτήσεων στην καταστολή, δηλαδή στην μονομερή και ανεξέλεγκτη χορήγηση υποκαταστάτων ουσιών και στα πογκρόμ εναντίον εξαρτημένων στα μεγάλα αστικά κέντρα, μιλάμε για πολιτικές διάλυσης της Πρόληψης των εξαρτήσεων, της Θεραπείας των εξαρτημένων και της Κοινωνικής Επανένταξής τους. Άρα για πολιτικές όξυνσης της κοινωνικής και ανθρωπιστικής κρίσης. Κάποιοι αιρετοί βάζουν πλάτη σε αυτές τις πολιτικές, ακολουθώντας τυφλές κομματικές γραμμές. Ας αναλάβουν και τις ευθύνες τους, γνωρίζοντας ότι καλλιεργώντας το ιδεολόγημα του διπόλου «αρρώστια-φάρμακο» δυσκολεύουν επιπλέον το έργο της πρόληψης, καθώς διαχέουν στην νεολαία στρεβλές κοινωνικές αναπαραστάσεις της εξάρτησης, διαγράφοντας με μονοκοντυλιά τους ψυχοκοινωνικούς αιτιώδεις παράγοντες της εξάρτησης.
Η δεύτερη δέσμη προοπτικών, πάντως, αφορά στην στάση των μελών των τοπικών κοινωνιών και μιας μειοψηφίας Αιρετών και είναι η αισιόδοξη. Η εμπιστοσύνη που δείχνουν στις παρεμβάσεις μας, οι συνεχώς αυξανόμενες συνεργασίες που μας ζητούν σε επίπεδο υλοποίησης προγραμμάτων πρόληψης και προαγωγής της ψυχοκοινωνικής υγείας, η συμπαράστασή τους στους χρόνιους αγώνες μας, μας γεμίζουν δύναμη για να συνεχίσουμε. Και θα συνεχίσουμε, βάζοντας το δάχτυλο επί τον τύπο των ήλων ως στάση ζωής τόσο στις παρεμβάσεις μας όσο και στους αγώνες μας ενάντια στην διάλυση των υπηρεσιών πρόνοιας, υγείας και παιδείας, συντονισμένοι με την κοινωνία που αγωνίζεται καθημερινά, συνεισφέροντας στο όραμα για μια καλύτερη, υγιή, αξιοπρεπή ζωή χωρίς εξαρτήσεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου